Balalan (Arcuvan=Arcivan) Köyü Tanıtımı

Coğrafi Konum

     Balalan Köyü, Artvin ili, Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür. Köy ilçenin kuzeyinde olup; İlçe merkezine uzaklığı yaklaşık 45 km , il merkezine uzaklığı 155 km’dir. Denizden yüksekliği (rakımı) yaklaşık 1845 metredir. Köyün toplam yüzölçümü yaklaşık   58 km2 'dir.  

Balalan köyü merkezinin coğrafi olarak konumu   yaklaşık olarak 41 derece 2 dakika kuzey paralellerinde (enlemlerinde) ve 41 derece 32 dakika doğu boylamında (Meridyeninde) yer alır. Köy hudutları Yusufeli’nin Serinsu Köyü, Yüksekoba Köyü, Murgul İlçesi ve Artvin köyleriyle çevrelenmiştir.

Köy Tarihi

   Köyümüzün kesin kuruluş tarihi hakkında bilgilere ulaşılamamıştır. Ancak elimizdeki en eski belge 1823 yılına ait hüccet (mahmeke kararı)'tir. Bu belge de gösteriyor ki; köyümüz 1823 yılından önce kurulmuştur.

Çoruh havzası tarih öncesi devirlerde yaşanmış kültürlerin izlerini taşımaktadır. Çoruh havzasının orta bölümünde yer alan Yusufeli bölgesinde Kalkolitik Çağ’ın Bakır devrine (M.Ö. 5500–3000) ait kalıntılar bulunmuştur.

Kafkasya’da Gürcülerle komşu olarak yaşayan Kıpçakların (Kuman) kendilerine destek sağlaması ile Selçuklularla mücadele edebileceğini hesaplayan David onlarla akrabalık kurarak desteklerini sağladı. Kıpçak Türkleri Orta Asya bozkırlarında Balkanlara kadar geniş bir sahayı işgal etmekteydi. Kral David, Kafkaslarda Gürcülerle komşu olan Kıpçakların hükümdarı Karahan’ın oğlu Atrak’ın kızı ile evlendi ve Kıpçakları memleketine davet etti. Kral David, 1090-1100 tarihleri arasında Kıpçaklardan 40.000 kişilik bir ordu teşkil ederek askeri gücünü artırdı. Bu Kıpçak askerleri aileleri ile birlikte getirilerek başta sınır boyları olmak üzere Gürcistan topraklarına yerleştirildi. Bu dönemde yaklaşık 200.000 Kıpçak Türkü Gürcistan, Kür ve Çoruh boylarına yerleşti. Gürcistan sarayında yetiştirilen 5.000 Kıpçak çocuğu Gürcistan merkez kuvvetlerinde ve devlet teşkilatında görev almıştır. Böylece Şamani Kıpçaklar arasında Hıristiyanlık yayılmıştı.

Yusufeli bölgesine gelip yerleşen bu Kıpçak Türkleri, Gürcülerle komşu ve içi içe yerleşmiştir.

Artvin Kıpçak Türkleri köken olarak Ahıska Türkleriyle aynı köktendir, Kıpçak Türk’üdür ve ana yurdu Ahıska’dır.

Türk adet, gelenek görenek ve boy işaretlerini taşıyan Yusufeli’nin bu ilk Türk yerleşimcileri Osmanlı fetihlerinden sonra kardeşleri yeni fatihlerle kolayca kaynaşmış ve Müslüman olmuşlardır.

         Pertekrek XIX. Yüzyıla kadar Çıldır Eyaletine bağlı bir sancak merkezi olarak varlığını sürdürmüş olmasına rağmen 1682 – 1702 tarihli Osmanlı idari taksimat defterine göre, Kiskim, Yusufeli bölgesinde ikinci bir sancak merkezi olarak oluşturulmuştur. Pertekrek ve Kiskim sancakları ayrı idari merkezler olarak 1800’lü yıllara kadar bölge yönetimini paylaşmışlardır. XIX. yüzyılın başında Pertekrek sancağının lağvedildiği anlaşılmaktadır.

1864 yılında yeni Osmanlı vilayetler kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunun uygulanması ile Osmanlı eyalet sisteminin yerine vilayet idaresi getirilmiştir. Yeni idari yapılanma ile haberleşmenin kolay sağlanması ve işlerin yerinden kolayca çözülmesi için idari birimler birleştirilmiştir.  

Vakıf ve Ma’-i ulya nahiye ve bunlara bağlı köyler Kaçkar dağlarının güney tarafında ve Çoruh vadisinde olan yerleşim yerleri idi. Yeni kurulan Kiskim kazasına ve böylece Erzurum vilayetine bağlanmaları uygun bulunmuştur. Yeni yerlerin bağlanması ile Kiskim kazası merkezi de Öğdem nahiyesine taşınmıştır. Kaza merkezinin Öğdem nakledilmesinde Vakıf ve Ma’-i ulya nahiye ve köylerinin Öğdem nahiyesine daha yakın olması etken olmuştur.

          Kaçkar dağlarının zirvesinde yer alan ve ulaşımı oldukça zor olan Vakıf (Kobak) nahiyesi bir müddet sonra köye çevrilmişse de daha sonra yeniden nahiye yapılmıştır. Ulaşımı daha kolay olan Barhal (Altıparmak) ve Arcivan köyleri de nahiye yapılmıştır.

(1889-1890) tarihli Devlet Salnâmesi’ne göre Kiskim kazasının 9 nahiyesi ve 61 köyü vardır. Bu nahiyeler Ersis (Kılıçkaya), Pertekrek (Çevreli), Oşnak (Köprügören), Hoduçur (İspir’in Sarıkonak köyü), Barhal (Altıparmak), Udav (Bostancı), Arcivan (Balalan),  Zor (Esenyaka), Milo/Melo (Sarıbudak) köyleri idi.

Kiskim bölgesinde çeşitli madenler çıkarılmıştır: Tunges (Bakırtepe), Nusuncur (Çamlıca), Nizgovan (Demirköy) ve Arcivan (Balalan) köylerinde çelik madeni olup halk bunları adi ocaklarda yakmış ve kaza dahilinde satıldıktan sonra fazla olanlar dışarıya satılmıştır.

Yukarıdaki bilgilerden de anlaşıldığı gibi, Balalan Köyü’nün kuruluşu oldukça eskidir. Yusufeli çevresine yerleşmiş olan Kıpçak Türkleri tarafından kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır.